Біз барлығымыз электр энергиясын тұтынамыз. Бұл өркениетке жалпыға бірдей қолжетімділігі қайдан алынады, бізді аз қызықтырады. Бірақ, бұл қарапайым тұтынушыға кешірімді. Ал егер сіз бизнеспен айналысқыңыз келсе, электр энергиясын тұтынатын қандай да бір кәсіпорын ашасыз, мұны білмеу сіздің бастамаларыңызда үлкен проблемаларды тудыруы мүмкін.
Электр энергиясына қол жеткізу бір қарағанда оңай көрінгенімен олай емес, деп атап өтті Атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің Шымкент қаласы бойынша аумақтық департаментінің бөлім басшысы Ержан Серікұлы.
— Басқа салалар сияқты энергиямен жабдықтау айтарлықтай реформалануда, электрмен жабдықтауға қол жеткізу жеңілдетілуде,- деп атап өтті ол. –Қазіргі таңда Қазақстанда электрмен жабдықтау жүйесіне қосу Дүниежүзілік Банктің «Doing Business» рейтингісі индикаторларын жақсарту жөнінде шаралардың кешенді жоспары бекітілген.
— Бұл қандай Индикатор?
-«Электрмен жабдықтау жүйесіне қосылу» индикаторына электрмен жабдықтау жүйесіне қосылу үшін кәсіпорынның барлық рәсімдерден өтуі туралы көрсетіледі. Олар өтініш беруді және энергетикалық кәсіпорындармен шарттар жасасуды, тарату желілері мен басқа мекемелерден қажетті рұқсаттар алуды, инспекциялар жүргізуді, қосу бойынша сыртқы жұмыстарды орындауды, аяқтау актілерін алуды және электр энергиясын түпкілікті жеткізуді қамтиды. Бұдан басқа, Электрмен жабдықтаудың сенімділік индексін қамтитын «Бизнесті жүргізу» индикаторы бар. Сондай-ақ механизмдер туралы деректер зерттеледі, олардың көмегімен энергиямен жабдықтаушы кәсіпорын мониторинг жүргізеді, қоректендірудің қалпына келуін, есептілік туралы мәліметтерді, тарифтердің ақпараттық қолжетімділігі мен ашықтығын бақылайды.
Енді барлығын ретпен қарастырайық. Аталған индикаторларды жақсарту үшін нақты не жасалуда?
— Электрмен жабдықтау желілеріне қосуға техникалық шарттарды алу мерзімі 14-тен бес күнге дейін қысқартылды. Тұтынушылардың жобалық шешімдерін энергия таратушы ұйымдармен келісу қажеттілігі алынып тасталды. Энергиямен жабдықтаушы ұйыммен электрмен жабдықтау шартын жасасу мерзімі жеті күннен үш күнге дейін қысқартылды. Мемлекеттік энергетикалық қадағалау және бақылау жөніндегі органнан электр желілеріне қосуға рұқсат алу қажеттілігі алынып тасталды. Жер қазу жұмыстарына рұқсат алу және құрылыс-монтаж жұмыстарын аяқтауды күту, сондай-ақ есептегіш құралдарын пломбалау, желіге қосу және электрмен жабдықтау шартын жасау үшін өтінім беру рәсімдері біріктірілді. Тұтынушының электр қондырғыларын пайдалануға беру алдында энергетикалық сараптамадан өту қажеттілігі алынып тасталды. Яғни, Электр энергиясын пайдалану қағидаларының 22-тармағы алынып тасталды. Құрылыс-монтаж жұмыстарына рұқсат алу қажеттілігі алынып тасталды.
— Ал жеткізілетін электр энергиясының сапасын бақылау қалай жүзеге асырылады?
— Электрмен жабдықтау көрсеткіштерінің сенімділігі нормативтік мәндері бекітілді. Оларды жеткізуші де, тұтынушы да сақтауы тиіс. ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі 300-1-бабымен толықтырылды, бұл энергия беруші ұйымдар басшыларының электрмен жабдықтау сенімділігінің бекітілген көрсеткіштерінен асыра ауытқу анықталғанда 125 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл түрінде жауапкершілікке тартылады. Сондай-ақ техникалық шарттарды беру кезінде құқық бұзушылардың талаптарын, тәртібін және мерзімдерін бұзғандар да жазаға тартылады. Электр желілеріне қосылу тәртібін бұзу шағын кәсіпкерлік субъектілеріне-25, орта кәсіпкерлік субъектілеріне — 50, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне — 100 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады. Құжаттарды қабылдаудан және (немесе) электр желілеріне қосудың техникалық шарттарын беруден бас тартқаны үшін шағын кәсіпкерлік субъектілеріне -50 АЕК, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – 100 АЕК, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне-200 АЕК мөлшерінде айыппұл салынады.
Осылайша, реформалар тұтынушылардың электр энергиясының сапасына, Электрмен жабдықтаудың сенімділігіне, жеткізу шарттарына, сондай-ақ энергия беруші ұйымдардың электр желілеріне қосу бөлігінде электр энергетикасы саласындағы ҚР заңнамаларында көрсетілген мерзімдер мен талаптары сақталуына ықпалын тигізеді.
