Түркістан облысы, Созақ ауданындағы Ақбикеш мұнарасына арнайы құрылған комиссия мүшелері барып, ескерткіштің бүгінгі жай-күйімен танысты.
Бұл жұмыс тобы қайта қалпына келтіру жұмыстары кезінде қолданылған материалдардың бұзылу себептерін анықтау мақсатында ҚР Мәдениет және ақпарат министрінің 2025 жылғы 10 ақпандағы №56-НҚ бұйрығымен құрылған болатын. Оның құрамына министрлік өкілдері, Түркістан облысы әкімдігі, реставраторлар, авторлық қадағалау мамандары және аталған ескерткішті бұрын зерттеген сарапшылар енгізілді. Комиссия өз жұмысын алдағы уақытта аяқтап, тиісті жұмыстарды атқару жоспарланып отыр.
ҚР Мәдениет және ақапарат министрлігінің Тарихи-мәдени мұра басқармасының басшысы Жанат Сейдалиеваның айтуынша алдағы уақытта мұнараға консервациялық жұмыстар жасалады.
– Ең маңыздысы – бұзылған мұнараның өзі емес, қайта қалпына келтіру кезінде қолданылған материалдар. Қазіргі таңда тарихи көрінісін сақтап тұр. Егер қайта қалпына келтіру туралы шешім қабылданса, ғылыми-реставрациялық жұмыстар тиісті лицензиясы, біліктілігі және тәжірибесі бар ұйыммен орындалады. ҚР Заңнамасына сәйкес, ескерткіш тек толық физикалық жойылған жағдайда ғана тарихи-мәдени құндылық мәртебесінен айырылады. Осыған байланысты, Ақбикеш мұнарасы республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші мәртебесін сақтап қалады, – деді Жанат Сейдалықызы.
– Жұмыстар алдын ала дайындалған ғылыми-жобалық құжаттамаға сәйкес орындалды. Соған сай сапалы материалдар пайдаланылды. 2020 жылға дейін мұнараның сақталу деңгейі 5-6 метр биіктікте болған. Ғылыми-реставрациялық жұмыстар күннің суығында жүргізілгендіктен, ауа райының қолайсыздығы жаңа және бұрынғы материалдардың бірігу процесіне кері әсерін тигізді. Қайта қалпына келтіру жұмыстары (реконструкция) бойынша шешім мамандардың пікірін ескере отырып қабылданады, – деді «Қазқайтажаңарту» РМК директоры Алмас Абдиев.
Айта кетейік, тарихи нысан Ақсүмбе ауылынан батысқа қарай 1 шақырым жерде биік жота басында орналасқан. 2019 жылы республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енгізілген. Мұнараға 2020 жылы алғаш рет республикалық бюджет есебінен ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің тапсырысымен «Қазқайтажаңарту» РМК-сі тарапынан ғылыми-реставрациялық жұмыстар жүргізілген.
